Patrona Halil İsyanı (1730), Osmanlı tarihindeki en ilginç toplumsal patlamalardan biridir. Yalnızca bir “askeri isyan” değil, aynı zamanda halkın ekonomik sıkıntıları ve düzen karşıtı tepkileriyle …
Osmanlıda Bir Aktivist: Patrona Halil ve İsyanı
Bilim ve Felsefe
Simpson Paradoksu Nedir?
Simpson Paradoksu, istatistikteki gruplandırma etkisinden kaynaklanan ve verilerin bütün halinde ile parçalara ayrıldığında tam tersi sonuçlar verebilmesini ifade eden bir fenomendir. İlk kez 1951’de Edward H. Simpson tarafından tanımlanmış, ancak daha …
Z Hareketi Nedir?
“Z hareketi” yani “Z sembolü”, özellikle 2022’de Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sırasında ortaya çıkan ve Rusya yanlısı propagandanın bir sembolü haline gelen bir işarettir. Sembol, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik askerî harekatının …
Humptydumptycilik
“Humptydumptycilik” ya da bazen kullanılan haliyle “Humpty Dumptycilik”, Lewis Carroll’un Alice Through the Looking-Glass adlı kitabındaki Humpty Dumpty karakterine atıfla kullanılan bir kavramdır. Bu karakter, …
Vasatistan (Mediocristan) ve Aşırıistan (Extremistan)
Nassim Nicholas Taleb’in “Siyah Kuğu” (The Black Swan) kitabında Vasatistan (Mediocristan) ve Aşırıistan (Extremistan), istatistiksel dağılımları ve belirsizliği anlamak için kullandığı iki kurgusal ülkedir. Vasatistan (Mediocristan) Ortalamaların geçerli olduğu, aşırı …
Sırbistan’ın Etnik Yapısı
Sırbistan, tarih boyunca farklı imparatorlukların egemenliğinde kalmış, etnik ve kültürel açıdan oldukça çeşitli bir coğrafyada yer almaktadır. Osmanlı, Avusturya-Macaristan ve Yugoslavya dönemlerinin mirası olarak, ülke …
Azınlığın Zenginliği Fakirlerin Sayesinde Mi?
Bir çınar ağacının gölgesi, altında kim olduğunu umursamaz. Bir dağdan akan su, yoksula da zengine de aynı serinliği sunar. Rüzgâr, hiçbir ayrım yapmaksızın hepimizin tenine …
St. Petersburg Paradoksu
St. Petersburg Paradoksu, insanların matematiksel olarak sonsuz beklenen değere sahip bir kumar oyununa neden makul miktarda para ödemek istemediklerini açıklayan bir teorik ikilemdir. İşte basit …
Çocuklar İçin İzler Paradoksu
İzler Paradoksu, Zeno’nun paradokslarından biri olup, hareketin mantıksal olarak imkansız olduğunu öne süren antik bir felsefi problemidir. Diyelim ki bir kaplumbağa var ve kaplumbağa bir …
Sömürge Ne Demek?
Sömürge, bir ülkenin başka bir ülkeyi veya toplumu ekonomik ve siyasi olarak kontrol altına alarak, oradaki kaynakları kendi çıkarları için kullanması durumudur. Sömürgeci güç, genellikle …