Paradoks Tekno feodalizm, kapitalizmin ötesinde bir ekonomik ve toplumsal düzeni ifade eder. Bu düzende küresel teknoloji devleri (örneğin, Apple, Amazon, Google, Microsoft, Facebook, Alibaba, Tencent), yalnızca ürün veya hizmet satmaktan öteye geçerek veri, platform ve kontrol mekanizmaları üzerinden rant elde eder.
Tekno Feodalizmin Özellikleri:
Küresel Güç Dengesi
Bu şirketlerin toplam piyasa değeri birçok ülkenin ekonomisinden büyüktür. Örneğin, Apple’ın piyasa değeri, bazı G7 ülkelerinin milli gelirini aşmaktadır. Bu durum, devletlerin bile bu şirketler karşısında zayıf kaldığını gösterir.
Platformların Ekonomik Hakimiyeti
WeChat gibi uygulamalar, yalnızca iletişim değil, aynı zamanda finansal işlemler için de kullanılır. Çin’de milyonlarca insan WeChat üzerinden para transferi yaparken, ABD’nin Wall Street’i bu tür inovasyonların kendi pazarlarını tehdit ettiğini düşündüğü için izin vermemektedir.
Huawei’nin Engellenmesi: Batılı ülkeler, Huawei’nin 5G teknolojisini, siyasi ve ekonomik tehdit olarak gördükleri için yasaklamıştır. Bu da teknoloji savaşlarının ülkeler ve şirketler arasında nasıl bir baskı aracı olduğunu gösterir.
Üretimsiz Rant Ekonomisi
Apple Store ve Amazon, fiziksel ürün üretmeden veya büyük yatırımlar yapmadan sadece platformları üzerinden devasa kârlar elde eder. Apple, geliştiricilerden aldığı komisyonlarla; Amazon ise satıcıların satışları üzerinden bir pay alarak gelir elde eder.
Bu, modern feodal lordların serflerden “vergi” toplamasına benzer: Kullanıcılar ve geliştiriciler, platformlara bağımlı hale gelir.
Vergi Kaçınma ve Kâr Maksimizasyonu
Bu şirketler, faaliyet gösterdikleri ülkelerde genellikle çok az vergi öderler. Yaratılan kâr, düşük vergili veya vergi cennetleri olarak bilinen bölgelerde toplanır. Bu sayede, ülkelerden devasa gelirler elde ederken yerel ekonomilere katkıları sınırlıdır.
İnsanları ve Verileri Kullanarak Kâr
Teknoloji şirketleri, bireylerin verilerini toplar, işler ve satarak gelir elde eder. Kullanıcılar, platformları kullanarak veri üretir, ancak bundan hiçbir gelir elde edemez. Şirketler bu modeli, “güvenlik” veya “kullanıcı deneyimi” söylemleriyle meşrulaştırır.
Özetle Tekno Feodalizm:
Tekno feodalizm, bireylerin ve ülkelerin dijital platformlara bağımlı hale geldiği, teknoloji devlerinin üretime dayanmadan rant ve kontrol üzerinden aşırı kâr elde ettiği bir düzendir. Bu sistem, ekonomik eşitsizliği derinleştirir, devletlerin egemenliğini tehdit eder ve bireyleri veri serflerine dönüştürür.
